دانلود مقاله برداشت از بناهای تاریخی - خانه حكیم باشی در كاشان

نخستین قدم در كار برداشت بنای تاریخی به منظور تهیه پلان ها، نماها و مقاطع و… از ساختمان، بعد از شناسایی دقیق بنا اندازه گیری است مطمئن ترین شیوه اندازه برداری استفاده از روش مثلث بندی است در این شیوه با تبدیل پلان به تعدادی مثلث متوالی كار اندازه برداری انجام می شود روش مثلث بندی در پلان

1 توضیح در مورد شیوه اندازه برداری

نخستین قدم در كار برداشت بنای تاریخی به منظور تهیه پلان ها، نماها و مقاطع و… از ساختمان، بعد از شناسایی دقیق بنا اندازه گیری است. مطمئن ترین شیوه اندازه برداری استفاده از روش مثلث بندی است. در این شیوه با تبدیل پلان به تعدادی مثلث متوالی كار اندازه برداری انجام می شود.

الف: روش مثلث بندی در پلان:

با در نظر گرفتن سه نقطه a,b,c در سه گوشه اتاق كار را آغاز می كنیم. فاصله ac,bc را اندازه می گیریم بعدac(a,ac) و bc(b,bc) محل تقاطع دو كمان موقعیت درست نقطه c را به ما می دهد این كار را بطور متوالی برای هر سه نقطه انتخابی از پلان انجام می دهیم تا زمانی كه پلان كامل شود.

در برداشت از خانه حكیم باشی كار اندازه برداری را با حیاط و اتاقهای اطراف آن آغاز كردیم سپس زیر زمین و پلان بام و در آخرین مرحله پلان حیاط پشتی و طویله ها و انبار را برداشت نمودیم.

بعد از برداشت پلان نوبت به نماها رسید در نما شیوه اندازه برداری با پلان تا حدی تفاوت داشت برای اندازه گیری نماها 2 نفر از بچه ها به پشت بام می رفتند و متر را می انداختند برای اینكه متر بطور قائم پایین بیفتد و در بین راه پیچ و تاب نخورد به سر متر یك شاقول آویزان می كردیم. بعد از قرائت اندازه ها متوجه مسأله جدیدی شدیم و آن وجود اختلاف ارتفاع در نقاط بظاهر هم سطح در اندازه گیری نما بود. این موضوع را می شد با امكان نشست ساختمان توجیه كرد كه با توجه به قدمت ساختمان طبیعی می نمود. اما مطمئن ترین وسیله در این شرایط استفاده از دوربین نقشه برداری بود. البته برای تعیین اختلاف ارتفاع( تراز یابی) می شد از روش قدیمی و در عین حال ساده و مطمئن تری بهره گرفت. این شیوه استفاده از شلنگ تراز بود. با استفاده از شلنگ تراز میزان اختلاف ارتفاع كوچه با حیاط، حیاط با زیر زمین، حیاط با سطح اتاقها، حیاط ورودی با حیاط پشتی و بالاخره اختلاف ارتفاع پشت بام با سطح حیاط را بدست می آوریم كه كدگذاری های مذكور در نقشه شماره(  ) آمده است.

ب: روش استفاده از شلنگ تراز

ابتدا از یك سر شلنگ آب می ریزیم در این حالت شلنگ را بالا نگه می داریم ریختن آب باید كاملاً پیوسته باشد به طوری كه هیچ حبابی داخل آن نشود. سطحی را بعنوان بنچ مارك با كد گذاری ارتفاعی 0.00 مشخص می كنیم.

 دو نقطه a,b  را در ارتفاع در نظر می گیریم. یك سر شلنگ را به نقطه a برده خط آب داخل شلنگ باید منطبق بر a  باشد سر دیگر شلنگ را به نقطه b  می بریم ( باید توجه داشته باشیم كه هیچ حبابی داخل آب شلنگ نباشد) و آنقدر سر شلنگ را بالا و پایین می آوریم تا خط آب بر نقطه b  منطبق باشد . سپس ارتفاع نقاط a  و b  را از سطح بنچ مارك اندازه می گیریم.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

ج: مقطع و اندازه برداری طاقها

در ترسیم مقاطع به شكل تازه ای برخورد كردیم كه در اندازه گیری های قبلی با آن مواجه نشده بودیم و آن قوسهای سقف و ارتفاع بلند آنها بود كه امكان متركشی بصورت عمودی را از ما سلب می كرد.

برای اندازه گیری قوسها از یك چوب پرده بلند به طول 2 متر استفاده می كردیم كه به انتهای آن نخی با اندازه ای معلوم می بستیم و به انتهای نخ شاقول آویزان می كردیم. یكی از بچه ها بر روی چهارپایه می ایستاد و تا جایی كه امكان داشت انتهای میله را به نوك قوس یا طاق می چسبانید و بعد یكی دیگر اندازه ها را قرائت می كرد. در اندازه گیری قوسها علاوه بر نوك طاق نقاط دیگری را نیز اندازه می گرفتیم. نقاطی كه انتهای قوس در آنجا شكل می گیرد و نقاط وسط هر یك از قوسهای طرفین طاق . این نقاط در شكل صفحه بعد بصورت كروكی دستی نمایش داده شده است.

برای ترسیم دقیق طاق بر روی كف اتاق خطی می كشیدیم كه پایه های ستون های طاق را بر روی زمین بهم وصل كند بعد موقعیت دقیق نقطه وسط طاق را با استفاده از همان چوب پرده و نخ آویزان به آن بر روی خط فرضی مشخص می كردیم با استفاده از ریسمان از این نقطه بر روی خط فرضی تا نقطه ای كه در وسط قوس مشخص كرده بودیم، ریسمان كشی می كردیم در واقع روش مثلث بندی را نیز در اینجا تكرار می كردیم. فاصله  و اندازه گیری می شد و بعد كمان های  و  تقاطع این دو كمان محل دقیق نقطه b  را به ما می داد. سایر نقاط طاق را نیز بهمین شیوه مشخص می كردیم .

در ترسیم مقاطع علاوه بر اندازه گیری قوسها و ارتفاعها نیاز به اندازه های دیگری نیز داشتیم و آن ضخامت سقف و جرزهای دیوارها بود. برای این كار با تفاضل اندازه های پلان طبقه اول و پلان بام ضخامت دیوار و با تفاضل ارتفاعهای داخلی و خارجی ضخامت سقف را بدست آوردیم.

2 بررسی مشكلات اندازه برداری و نحوه اصلاح اندازه برداری ها

در كار اندازه گیری هر چند در قدم اول ساده می نمود اما با مشكلات فراوانی روبرو شدیم چون متر كشی ساده جوابگوی كار ما نبود می بایست برای اندازه برداری از روش مطمئن تری استفاده می كردیم. استفاده از روش مثلث بندی در اندازه گیری پلانها و در ترسیم مقاطع برای اندازه برداری طاقها و قوسها راه گشای مشكلات بود. بویژه روش مثلث بندی در اندازه برداری پلان خیلی مهم بود چرا كه در بعضی جاها با این تصور كه گوشه های پلان قائم هستند خطوط را عمود بر هم ترسیم می كردیم اما بعد از متركشی اعداد بدست آمده گویای این مطلب نبود.

استفاده از شلنگ تراز برای ترازیابی نسبت به سطح مبنا میزان اختلاف ارتفاع را در نقاط مورد نظر به ما می داد. برای اندازه گیری طاقها و قوسهای سقف چون در برخی موارد ارتفاع خیلی زیاد بود بناچار از یك چوب پرده بلند استفاده كردیم كه به یك سر آن یك تكه ریسمان و شاقول آویزان شده بود.

بعد از اینكه كل پلانها، نماها و مقاطع را اندازه گیری نموده و ترسیم كردیم در بعضی موارد با تطبیق اندازه ها در پلان، نما و مقطع با یكدیگر خطاهای احتمالی را برطرف كردیم و در مواردی كه اندازه برداری ناقص بود در دفعات بعدی با دقت بیشتر و بطور مجدد اندازه ها را تكرار می كردیم تا احیاناً نقصی یا كمبودی در موارد ارائه شده نباشد.

تعمیراتی كه در بعضی از قسمتهای ساختمان بصورت غیر ماهرانه انجام شده و نشست ساختمان در اثر عوامل طبیعی و محیطی جزء مسائلی بود كه بصورت مستقیم در نحوه درست اندازه گیری ها مشكل ایجاد می نمود.

بی شك در چنین بنایی كه قدمت تاریخی آن به دوران قاجار بر می گردد و در طی این روزگار از گزند عوامل طبیعی و جوی در امان نبوده بسیاری از قسمتهای بنا با آنچه ساخته شده از لحاظ كیفیت و بویژه اندازه های بكار رفته در موقع ساخت تا حدی تفاوت وجود دارد.

بعنوان مثال در بنای خانه حكیم باشی بخشی از بنا در حیاط پشتی بطور كامل مخروب شده است بنحوی كه هیچ نوع امكانی برای اندازه برداری آن نداشتیم.

3 بیان اهمیت اندازه گیری در شناخت بنای تاریخی

اندازه گیری مهمترین مسأله در بررسی كمی بنا است و اطلاعات دقیقی در این مورد به ما می‌دهد. معماری گذشته ما به سبب استفاده معماران ایرانی از مدول ها و پیمون های خاص خود شهرت فراوانی دارد در بسیاری از اندازه گیری ها به این تناسبات برخورد می كنیم. تناسباتی كه در معماری امروزی بدست فراموشی سپرده شده است.

بسیاری از فنون معماری گذشته از جمله اجرای قوسها و طاقها اجرای دیوارها و.. را از طریق اندازه گیری می توان تا حدودی شناخت.

مسأله مهم دیگری كه در بناهای تاریخی بسیار به چشم می خورد توجه به مقیاس ها و تناسبات است مقیاسهای خاص انسانی در معماری گذشته بصورت چشمگیری دیده می شود. گویی برای انسان ارزشی ویژه قائلند كه بنایی كه برای او ساخته می شود از هر لحاظ برای او مناسب باشد. این تناسبات با توجه به كاربرد بنا متغیر است در مسجد در برابر عظمت گنبدها و مناره ها انسان حقیر می ماند و در خانه ارتفاع كوتاه درهای ورودی حس فروتنی را در انسان تقویت می كند نكته جالب اینجاست كه حتی در خانه های بسیار مجلل نیز درهای ورودی دارای این خصلت هستند.

در بسیاری از موارد از طریق اندازه گیری حتی می توان موارد كاربرد و زندگی جاری در بنا را نیز حدس زد و تا حدی بررسی كرد. مثلاً اتاقهای مهمان و تالار و شاه نشین همواره بیشترین مساحت خانه را به خود اختصاص داده اند و این حاكی از اهمیت میهمان و جایگاه خاص او در زندگی گذشته ایرانیان بوده است. به جرات می توان گفت هندسه خاص ایرانیان را هیچ كس جز خود آنها نمی دانسته است و شناخت این هندسه و تناسبات و مقیاسها است كه ما را به سوی درك درست از یك بنای تاریخی می برد.

برچسب ها : دانلود مقاله برداشت از بناهای تاریخی , دانلود مقاله خانه حكیم باشی در كاشان , دانلود تحقیق خانه حكیم باشی در كاشان , خانه حكیم باشی در كاشان , برداشت از بناهای تاریخی